چگونه سوخو-27 برترین جنگنده قرن بیستم شد؟

مصاحبه با میخائیل سیمونف طراح Su-27



میخائیل سیمونوف، طراح جنگنده Su-27  و Su-30، در مدت 50 سال گذشته از جمله مطرح ترین طراحان هواپیما بوده است. امسال او هشتادمین سالگرد تولد خود را جشن میگیرد.  Su-27 او که همانند  AK-47 کالاشنیکف مشهور و خوشنام  میباشد  نه تنها به عنوان بهترین جنگنده قرن 20ام معرفی شده بلکه باعث گردیده تا میلیاردها دلار به اقتصاد روسیه کمک شود.
.... اتمام طراحی جت جنگنده ما با تاخیر مواجه شده بود در حالیکه F-15 آمریکائ ها عملیاتی بود و جنگنده هنوز در مرحله طراحی به سر میبرد. T-10 نمونه آزمایشی از طرح آینده  Su-27 بود  و اولین پرواز خود را در May 20, 1977 به انجام رساند. اما علی رغم تمام سعی و کوشش مهندسین و طراحان کمپانی سوخوی ، این بدتر از نمونه آمریکایی خود بود! و این خبر بدی برای ما میتوانست باشد. نیاز به کار بیشتری بر روی هواپیما احساس میشد ،  از برنامه زمان بندی عقب افتاده بودیم. ..... این یک افتضاح بود...باید هواپیما را از نو طراحی میکردم.



دو تن از برترین طراحان نظامی روسیه، سیمونف و کالاشنیکف

Photo: Sukhoi Company (JSC); Dmitriy Korotaev, Epsilon

هر کسی که حداقل یک بار Su-27 را در یک نمایش هوائی و یا از تلویزیون دیده باشد نمیتواند از خود سوال نکند که چرا چنین ماشین فوق العاده ای ساخته شده؟  در زمانیکه Su-27 طراحی شد، ما در پیمان ورشو بودیم و در روبروی خود دشمنی به نام NATO وجود داشت. ما باید هواپیمائی تولید میکردیم که از F-14, F-15, F-16 , F-18 برتر بود. در صنایع هوائی کشورمان ، ما به نام دفتر طراحی سوخوی شناخته میشویم که دارای تعداد زیادی از کارخانجات پیمانکار است. به عنوان مثال رادارهای ما با نام NII1و  KB2تولید میشود . ما موتور طراحی نمی کنیم و موتور به عهده دفتر طراحی Lyulka است. ما هر یک بر روی یک چیز متمرکز هستیم. چنین تقسیم بندی علمی باعث توسعه بهتر یک هواپیما می شود.
برای داشتن بهترین جنگنده که بتواند بهترین جنگنده های دشمن را شکست دهد ما باید بهترین موتور دنیا را داشته باشیم، بهترین رادار، بهترین موشک و هر چیزی که بهترین باشد را باید داشته باشیم. در حین کار بر روی Su-27 ما متوجه شدیم که دارای هواپیمای خوبی هستیم که دارای توانائیهای F-15  است و در نبرد نزدیک هوائی شانس هر دو در پیروزی یکی است. ما پی بردیم که برای بدست آوردن یک پیروزی قاطع هوائی در برابر دشمن ، جنگنده طراحی شده ما نباید بیشتر مانور پذیرتر باشد ، بلکه باید بسیار بیشتر مانورپذیرتر از دشمن باشد و این در یک چیز معنی میدهد: نرخ شعاع گردش به سمت دشمن.
پیروزی در یک نبرد هوائی با هواپیمائیست که قبل از حریف خود گردش کند. ما تصمیم گرفتیم تا اگر بتوانیم هواپیمائی طراحی کنیم که دو برابر حریف نرخ شعاع گردش داشته باشد آن را supermaneuverability بنامیم. Supermaneuverability به هواپیمائی میگویند که بتواند به سمت حریف خود در هر موقعیتی در فضا با حداقل نرخ 2 برابر گردش دشمن بچرخد.
- چگونه یک جنگنده با قابیلت supermaneuverability قادر خواهد بود تا خود را از دید رادار دشمن پنهان کند؟
- مرتبه نخست که خلبان آلارم هشدار ردیابی توسط رادار دشمن را دریافت کند، اولین  کاری که باید انجام دهد این است که به حالت عمودی درآید و به صورت عمودیرواز کند. در حالیکه او به حالت عمودی در حال پرواز و کم کردن سرعت است، آهسته آهسته از صفحه رادار دشمن (که قابلیت داپلر را دارد) محو خواهد شد، اگرچه دشمن احمق نیست و با مانور پیچ به سمت ما خواهد آمد. اکنون سرعت جنگنده ما به صفر یا نزدیک آن رسیده و تمام رادارهای داپلر فقط اهداف متحرک را میتوانند شناسائی کنند و اکنون زمانیست که هواپیمای ما از صفحه رادار دشمن محو شده است . خلبان دشمن از طریق دید چشمی میتواند ما را در دید خود داشته باشد اما نمیتواند موشک هدایت راداری (فعال یا نیمه فعال) را شلیک کند . چرا؟ خیلی ساده است چون جستجوگر موشک دشمن قادر نیست تا هدف را ردیابی کند.






- در طراحی هواپیماهی جدید قاعدتا شما نیازمند طراحی آویونیک جدید میباشید. در طراحی هواپیماهای supermaneuverable چه اقداماتی در این مورد صورت گرفت؟
- عموم مردم ، الکترونیک روسیه را کم اهمیت جلوه میدهند. اما من عقیده دیگری دارم. ما از طراحان رادارمان آنچه را که میخواهیم و مورد نیاز ماست دریافت میکنم. ما میگوئیم چه میخواهیم و آنها هم تحویل میدهند. اگر وزن رادار F-15 بالغ بر 244 کیلوگرم است، رادار آنالوگ ما وزن به مراتب بیشتری دارد، اما این موضوع ما را نگران نمی کند. هدف ما این است تا اهداف در فاصله بیشتری شناسائی شوند. همان چیزی که به آن سیستم شناسائی و ردیابی اپتیکی گفته میشود. ما تصمیم گرفتیم تا به هواپیمای شناسائی استراتژیک SR-71 حیله ای بزنیم. تصمیم گرفتیم تا جنگنده های Su-27 و Su-30 در هنگامه رهگیری SR-71 آمریکا که از سمت نروژ پرواز میکردند از بکاربردن رادارهای خود ممانعت کرده و به سیستم شناسائی اپتیکی خود اعتماد کنند. هنگامیکه SR-71 و جنگنده های ما در موقیت حرکت مخالف هم قرار میگرفتند ما قادر به ردیابی SR-71 در فاصله بسیار دوری بودیم  و این در حالیست که هنوز امریکائیها به فضای ما تجاوز نکرده بودند اما ما مدتها انها را ردیابی کرده بودیم. در حالیکه سابق بر این SR-71 به فضای ما در حالی تجاوز میکرد که جنگنده های ما در  هوا بودند. بنا براین شما نمیتوانید بگوئید که الکترونیک ما افتضاح است بلکه ما دقیقا بر اساس اطلاعاتی که از هواپیماهای دشمن داریم نیازهای خود را برآورده میسازیم.


چگونه عربها به سوخوی  کمک کردند؟
سیمونوف بر این اصرار دارد که پرسترویکا باعث شد تا Su-27 بهترین بهترین ها  شود. فقدان منابع مالی در دهه 90 باعث شد تا کمپانی سوخوی از روی ناچاری و درماندگی محصول خود را به بیرون از کشور به نمایش بگذارد و اولین جائیکه در نظر گرفته شد امارات متحده عربی بود.
سیمونوف: درآن زمان فرمانده نیروی هوائی امارات کلنل خالد بود، وی شخصیتی انعطاف نابذیر داشت. پس از اینکه وی نگاهی به Su-27 انداخت و پروازی با ان انجام داد گفت:   ..... بد نیست.. اما میتواند در نقش یک نابود کننده هم ظاهر شد؟ اما باید دانست که این 2 چیز کاملا مستقل از هم میباشد. اول آنکه جنگنده شما در نقش رهگیری هوائی ظاهر شود و دیگر آنکه در نقش نابود کننده اهداف دریائی و زمینی ظاهر گردد. این میتوانست پایان مذاکرات ما باشد اما در عوض سیمونوف به عربها پیشنهاد جدید داد: اگر شما میخواهید تا این جنگنده اهداف را در فاصله 100 کیلومتری نابود کند.. باشه... ما برای شما طراحی میکنیم.. اگر شما میخواهید .. ما انجام میدهیم.. ،  بنا بر این Su-27 تبدیل به یک جنگنده چند منظوره گشت هرچند که عربها آن را خریداری نکردند. کلنل خالد تاکید کرد که آمریکائیها هرگز اجازه چنین خریدی به ما نخواهند داد.
- غالبا گفته میشود که  Su-27 و Su-30  بهترین هستند اما آنها هرگز در یک نبرد حقیقی شرکت نداشتند، چگونه میتوان این ادعا را اثبات کرد؟
- سیمونوف با لبخند پاسخ میدهد: خوب، البته این یک راز است.  نمایش تجهیزات ما یک تبلیغ ساده نیود. بلکه  یک مقایسه با دیگر رقبا بود. مقاییسه با میراژهائی که در اختیار امارات بود این برتری را به خوبی نشان میداد.
-   چگونه این مقایسه انجام شد؟
-  دو نفر از بهترین خلبانان اماراتی سوار بر هر دو نوع جنگنده شدند هم میراژ و هم سوخوی، تمام اسناد و مدارک پرواز کلاسه بندی و آنالیز گردیده است.


بهترین جت جنگنده قرن بیستم
Su-30MKI برای یک منظور طراحی شد: جت جنگنده شکست ناپذیر. در اوایل دهه 90 خلبانان Su-27 برای یک تمرین هوائی با F-15 دعوت شدند. قاعده نبرد این بود که خلبانان روسی میبایست بتوانند تا در عقب هواپیمای دیگر قرار گیرند و پس از آن با F-15  جایشان را عوض کنند. در یک نبرد حقیقی هوائی، این موقعیتی است که به راحتی میتوان یک موشک را مستقیم به سمت هدف شلیک کرد. در هر دو سناریو سوخوها فاتح شدند ! به گفته ژنرال Aleksandr Harchevsky ، فرمانده مرکز آموزش نیروی هوائی Lipetsk که در تمرین شرکت داشت، سوخو-27 به دلیل قابلیت مانور بالا و نسبت کشش به وزن عالی فاتح هر دو سناریو بود.
هنگامیکه آمریکا ئی ها متوجه شدند که هند از نمونه ای جدیدتری از سوخوی به نام Su-30  بهره میبرد بر آن شدند تا ملاقات نزدیکی در آمریکا با آن داشته باشند. آمریکائیها تصمیم گرفتند تا در تمرین هوائیشان از نمونه بهتری از F-15  استفاده کنند. نتیجه 6:4 به نفع Su-30 تمام شد! هرچند هندیها به جای Su-30MKI، از نمونه معمولی Su-30که فاقد رادار جدید و گشتاور بردار رانش بود استفاده کردند. دفعه بعد که آمریکائیها به هند آمدند با خود نمونه بهتری از F-16 را به همراه داشتند.
F-16 کوچکتر و سبکتر از  Su-30بود و منطق حکم میکرد که F-16 میبایست به دلیل مانور بهتر در داگ فایت فاتح باشد اما همه چیز خلاف واقع  بود. این بار از Su-30MKI استفاده شد و نتیجه غیر قابل اعتراض بود. این بار هم سوخوی سربلند بیرون آمد.  
Supersonic  برای رئیس جمهورها
در یک نمایشگاه هوائی، در حالیکه مردم به تماشای نمایش هوائی هواپیماهای تجاری مشغول بودند، سیمونوف رو به روزنامه نگاران کرد و گفت: جت های جنگنده هیچ چیزی نیستند!  آینده ما اینجاست! ...در دفترش ، من متوجه شدم که منظور او چیست. در دفتر کار او مدلی بود با نام KR-860 (بالهای روسیه) که برای حمل 1000 مسافر طراحی شده بود!  سیمونوف با نا امیدی میگوید: آنها از ساختن چنین ماشینی هراس دارند هرچند ما کارخانجاتی داریم که قابلیت ساخت چنین پروژه ای را داشته باشد. این برای اولین بار نیست که ساخت هواپیماهای عظیم با چالش مواجه میشود اگر چه همه ابزارهای لازم برای تولید آماده است : تائید دولت، سرمایه، کارخانجات آماده به کار. تولید An-124 برای پاسخ گوئی به نیاز بین المللی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی صورت گرفت.
سیمونوف اضافه میکند: من هرروز از تلویزیون میبینم که چگونه مقامات بلند پایه کشور از یک استان به استان دیگر سفر میکنند. آما انها سوار بر هواپیماهای Subsonic هستند که زمان زیادی برای سفر از آنها گرفته میشود. مقدار زیادی از زمان در این راه به هدر میرود. نام هواپیمای supersonic سیمونف، پس از تولید آن اعلام خواهد شد. یکی از سه مدل روی میز سیمونف، هواپیمائی با قابلیت حمل 40 مسافر و سرعت 2 برابر سرعت صوت  بود. هواپیمای دوم با قابلیت حمل 12 مسافر اما سرعت بیشتر و هواپیمای سوم باز هم سریعتر اما این یکی هنوز از اسرار است.
کمپانی سوخوی در هر دو طرح نظامی و غیر نظانی سرآمد خواهد بود
در نمایشگاه MAKS 2009, در آگوست، نیروی هوائی روسیه 48 فروند Su-35  خریداری کرد . همچنین نیروی هوائی هند خواهان خرید 50 فروند  Su-30MKI بیشتر میباشد در حالیکه 105 فروند از این مدل را دارا میباشد.  CEO  سوخوی، پوگوسیان با طرح جاه طلبانه سوخوی سوپرجت  خود قصد دارد تا 1000 فروند از آن را در دل آسمان جای دهد.


سیمونف در میانسالی